Dẫu có nhiều nơi làm bánh ít nhưng chắc hẳn bánh ít lá gai Bình Định vẫn mang cho mình dấu ấn đặc biệt nhất. Món bánh được nhào nặn dưới bàn tay khéo léo của người thợ sẽ không khiến bạn thất vọng.
Nguồn gốc của bánh ít lá gai Bình Định vô cùng đặc sắc
Nổi tiếng với câu ca dao: “Muốn ăn bánh ít lá gai, Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi”. Tương truyền rằng, Lang Liêu con trai Hùng vương đã làm nên bánh chưng, bánh dày để dâng lên cúng tổ tiên ông bà và trời đất nhân dịp năm mới. Thấy vậy, cô công chúa út khéo léo sáng tạo ra loại bánh mới. Đó phải là loại bánh mang hương vị thanh ngọt, đậm đà vừa có cảm giác dày dặn như bánh dày, vừa mang hương vị nồng nàn của bánh chưng. Cuối cùng nàng cũng thành công làm thành phẩm. Mọi người đặt tên cho nó là bánh út ít. Tuy nhiên, sau thời gian dài lưu truyền dân gian thì đổi thành bánh ít.
Tên là bánh ít nhưng lại mang rất nhiều hương vị và cũng phải qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ để làm nên. Đừng vì cái tên mộc mạc của bánh mà xem thường độ ngon tuyệt hảo của nó nhé.
Bánh ít lá gai Bình Định trải qua công đoạn chế biến cầu kỳ
Chuẩn bị nguyên liệu làm bánh
Đầu tiên không thể thiếu là 500gr nếp cho một mẻ bánh tiêu chuẩn; 700gr đường cát
300gr lá gai chín vừa phải, không được non hoặc già; 200gr dừa tươi bào sợi; 200gr đậu xanh; các nguyên liệu khác như gừng tươi, dầu ăn, muối; và đặc biệt lá chuối để gói bánh.
Bước 1: Làm vỏ bánh
Lá gai làm bánh phải là loại lá gai hình tim. Sau khi được rửa sạch, tiến hàng loại bỏ gân lá và cuốn lá rồi cắt nhỏ. Tiếp theo giả phần lá nhuyễn ra, đây cũng là nước quyết định xem vỏ bánh có được đẹp và mịn không. Theo những thợ làm bánh dày dặn kinh nghiệm thì giã bằng tay sẽ đem lại hiệu quả hơn so với làm bằng máy xay.
Kế tiếp, ngâm gạo nếp vài giờ đồng hồ. Sau đó xay phần nếp đó và ép bỏ đi phần nước thừa để giữ lại phần bột mịn. Cho gạo nếp xay xong trộn chung với bột lá gai và đường vào rồi nhào đều tay. Trong quá trình nào, nếu thấy bột dính thì hãy cho một ít dầu ăn vào hỗn hợp. Bột nhào phải đều tay nếu không vỏ bánh sẽ không được mịn màng. Cuối cùng chia bột nhào thành từng miếng nhỏ.
Bước 2: Làm nhân bánh
Linh hồn của bánh ít lá gai chính là nhân bánh. Vì vậy quá trình làm nhau vô cùng tỉ mỉ về đòi hỏi có tay nghề cao. Để làm nhân bánh cần phải có có những sợi dừa tươi ơi và đậu xanh chín đến thì bánh mới ngon và trọn vị.
Dừa để bào sợi phải là những trái dừa ngon không được quá già hay quá non. Còn đậu xanh làm bánh phải được ngâm kỹ với nước để mềm và dễ tán sau đó đó đem đi xay nhuyễn với đường. Phần dừa bào sợi sẽ được nấu chín và tủ chung với đường cát cho đến khi kết đường khô lại. Bí quyết để phần nhân bánh được thơm và và có hương vị đậm đà loài trong quá trình trộn hỗn hợp, nên cho tí gừng vào vào
Bước 3: Gói Bánh
Công động gói bánh cho thấy độ khéo tay của người thợ. Đầu tiên bôi muỗi ít dầu ăn lên thớt, cho phần vỏ bánh lên và cán mỏng. Phần nhân bánh phải được vay tròn thành các viên đều nhưng phải nhỏ cỡ đường kính 2-3cm.
Đặt phòng nhân bánh vào trong vỏ bánh và vo lại. Bôi một chút dầu ăn để lúc hấp không bị dính bánh.
Bánh xe được gói lại trong lá chuối thành các hình chóp hai hình Kim tự tháp đặc trưng. Lúc gói bánh thì cần phải tập trung cao độ Nhìn vào chiếc bánh thì có thể biết tay nghề của người thợ đến đâu. Phải mất khá nhiều thời gian và tập luyện thì mới cho ra một mẻ bánh với hình dáng đẹp mắt.
Bước 4: Hấp bánh
Xếp bánh để gói vào khay hấp. Đun cho nước sôi ở lửa lớn ăn sau đó đó cho khay hấp lên và hấp ở lửa nhỏ trong vòng vòng 30 phút chờ đến khi bánh chín.
Cuối cùng sau khi ra được thành phẩm để nguội là có thể dùng được ngay. Lưu ý tùy theo loại nồi hấp ấp mà thợ làm bánh nên căn chỉnh hợp lý thời gian in để bánh không bị đen lớp vỏ ngoài.
Ý nghĩa sâu sắc của chiếc bánh ít lá gai Bình Định
Bánh ít lá gai có rất nhiều ý nghĩa khác nhau nhau. Đầu tiên là ý nghĩa của ít lòng nhiều, cho đi không cần nhận lại. Mặc dù chiếc bánh ít ra có giá trị không lớn ăn nhưng lại mang theo tấm lòng của người làm đến với người nhận, đây cũng là một đức tính tuyệt vời của những con người xứ Nẫu. Ngoài ra chiếc bánh ít lá gai còn mang một ý nghĩa khác, trong xã hội nên sống tử tế với tất cả mọi người và không nên trông mặt mà bắt hình dong. Giống như chiếc bánh ít lá gai bên ngoài thì đen đúa nhưng bên trong lại ẩn chứa một hương vị có một không hai, ăn rồi thì rất khó quên.
Bánh ít lá gai cũng được dùng vào những ngày trọng đại như lễ Tết, đám cưới, đám giỗ. Thể hiện được tầm quan trọng của chiếc bánh răng giả này trong lòng người dân Bình Định.
Tạm kết
Chiếc bánh ít lá gai Bình Định chưa bao giờ làm thực khách thất vọng. Nếu bạn là một người yêu thích ẩm thực nhất định hãy một lần thủ xem hương vị của loại bánh này nhé. Chúc các bạn có được trải nghiệm tốt nhất.
